بهداشت دهان و دندان کودکان

پرواضح است که رعایت بهداشت دهان و دندان در کودکان از همان دوران نوزادی که تنها تغذیه ی نوزاد شیر است، شروع می شود. لازم به ذکر است، باقی ماندن ذرات شیر روی لثه ی نوزادان، باعث ایجاد التهابات لثه ای شدید در آن ها می شود.

برای جلوگیری از ایجاد عارضه ی نامطلوب ذکر شده لازم است؛ بعد از هربار مصرف شیر توسط نوزاد، لثه های او با استفاده از گاز استریل نمناک تمیز شوند.

بعد از تمیز کردن لثه ی نوزاد، دو جرعه آب به وی بنوشانید تا باقی مانده ی ذرات شیر موجود روی زبان و سایر بافت های نرم دهان نوزاد شسته شود.

توصیه می شود والدین محترم، روند فوق الذکر را تا رویش اولین دندان شیری فرزندشان ادامه دهند. با رویش اولین دندان های شیری والدین می توانند مسواک های انگشتی مخصوص که در داروخانه ها موجود است، را جایگزین گاز استریل نمناک کنند.

بدیهی است بعد از هربار مصرف شیر توسط کودک، نیاز است تا با استفاده از مسواک های انگشتی دندان و سایر بافت های نرم دهانی او تمیز شود. با افزایش تعداد دندان های شیری، مسواک های متناسب با سن کودک که دارای سایز کوچک و پرزهای نرم می باشد، جایگزین مسواک های انگشتی می شوند.

ویژگی مسواک مناسب کودکان

طبیعی است که در انتخاب مسواک مناسب از نقطه نظر سایز، فرم و همچنین ضخامت و سفتی مسواک، دقت لازم را به عمل بیاوریم.

موهای مسواک در کودکان باید خیلی نرم باشند تا شاهد ایجاد حساسیت های دندانی و لثه ای (سائیدگی و یا تحلیل لثه ای) نباشیم. همچنین سایز مسواک باید متناسب با سن کودک و سایز دهان او انتخاب شود.

یکی از بیماران دوست داشتنی و کوچیک مطب می گفتند که چرا موهای مسواک های ما خیلی زودتر از مسواک های پدر و مادرمان پژمرده می شوند؟
گفتنی است که؛ مسواک کودک را هر دو الی سه ماه تعویض نمایید. چراکه تغییر شکل در موهای مسواک کودکان، خیلی زودتر اتفاق می افتد. به دلیل اینکه بچه ها مهارت کامل و کافی را در مسواک زدن ندارند، که این امر باعث کاهش کارایی لازم مسواک در تامین بهداشت دهان و دندان در کودک می شود.

طریقه ی مسواک زدن کودکان

کودکان تمایل خیلی شدیدی به تقلید رفتارهای والدین خود نشان می دهند. مسواک زدن نیز از این قاعده مستثنی نیست! پر واضح است که کودکان مهارت کامل در مسواک زدن را تا سن ۷ یا ۸ سالگی به دست نمی آورند.

بنابراین نمی توان مسئولیت بهداشت دهان و دندان را تا قبل از سن مذکور به صورت کامل به عهده ی کودک سپرد. این در حالی است که ما می توانیم اجازه دهیم کودک با مسواک خودش در هر نوبت، یک محدوده ی زمانی خاصی را صرف مسواک زدن کند تا کاملا ملکه ی ذهنش شود که در طول روز سه الی چهار نوبت نیاز است تا دندان های خود را مسواک بزند.

نحوه ی آموزش صحیح مسواک زدن به کودکان

– در مرحله ی اول همینکه کودک یاد بگیرد که در طول روز چند نوبت نیاز است تا دندان های خود را مسواک بزند کافی می باشد.

– در مرحله ی دوم نیاز است تا والدین برای آموزش مسواک زدن صحیح و چک کردن بهداشت دندان های کودک وارد عمل شوند و یکبار دیگر به صورت کامل دندان های کودکشان را همراه با خمیر دندان، مسواک کنند.

پروسه ی مطرح شده را تا زمانی ادامه می دهیم که اطمینان حاصل کنیم کودک به طور کامل قادر به مسواک زدن تمامی سطوح دندان های خود می باشد. لازم به ذکر است به صورت معمول کسب این مهارت، تا ۷ سالگی اتفاق نمی افتد!!!

در این حالت است که ما می توانیم، مسئولیت مسواک زدن را به طور کامل به عهده ی خود کودک بگذاریم.
از طرف دیگر زمان موثر برای مسواک زدن کامل کودک، حدود ۲ دقیقه است. با استفاده از روش های خاص مانند ساعت های شنی دودقیقه ای، موزیک های دودقیقه ای و… می توانیم درک درستی از زمان را در اختیار کودک قرار دهیم.

تعداد دفعات مسواک زدن کودک
طی تجربه هایی که درمدت ۲۵ سال فعالیت حرفه ای در زمینه ی دندانپزشکی کودکان، کسب کرده ام، توصیه می کنم کودکان را تشویق کنیم تا روزانه ۴ نوبت و در هر مرتبه به مدت دو دقیقه به صورت صحیح مسواک بزنند.

این نوبت ها شامل موارد زیر می باشند:

• صبح قبل از صبحانه
• صبح بعد از صبحانه
• ظهر بعد از میل کردن ناهار
• شب بعد از میل کردن شام (و نه قبل از خواب)

نکات مهم در مورد مسواک زدن شبانه

نکته ی حائز اهمیت در مورد مسواک شبانه این است که؛ سعی کنید بلافاصله بعد از صرف شام (که اغلب خیلی زودتر از زمان خواب کودک است) مسواک زدن را انجام دهید.

یعنی مسواک زدن شبانه زمانی صورت گیرد که کودک شما خواب آلوده و بی حوصله نشده باشد. زیرا در این صورت نه تنها قادر به خوب مسواک زدن نمی باشد، حتی ممکن است از مسواک زدن سر باز زند.

گفتنی است که در فاصله ی بین مسواک شبانه و خواب، کودک مجاز است از تمامی میوه ها به جز موز و انواع نوشیدنی ها به غیر از شیر و نوشابه استفاده کند.

نکته ی قابل توجه در مورد تعداد دفعات مسواک زدن توسط کودک این است که؛ هنگامی که کودک مبتلا به سرماخوردگی شود، نوبت های مسواک زدن به مراتب بیشتر می شود. زیرا در هنگام سرماخوردگی و زکام تنفس کودک دهانی می باشد و اگر تعداد دفعات مسواک زدن را افزایش دهیم مانع از خشک شدن حفره ی دهان کودک می شویم. چراکه خشک شدن دهان می تواند بستر مناسبی برای پوسیدگی های شدید و پیش رونده در سطوح دندان ها را فراهم آورد.

اهمیت بهداشت مسواک کودکان

مبحث مهم بعدی، بهداشت و تمیزی مسواک کودک می باشد. لازم به ذکر است بعد از هربار مسواک زدن توسط کودک، نیاز است تا موهای مسواک با آب سرد کاملا شستشو داده شود. همچنین از نگهداری مسواک کودک در مکان های تاریک، نمناک وگرم خودداری کنید.

می توانید مسواک را در محل هایی که نور غیرمستقیم دارند و همچنین هوای خشک در آن جریان دارد، قرار دهید.

خمیر دندان مناسب برای کودکان

چه نوع خمیر دندانی برای کودکان مناسب است؟

در این قسمت به ویژگی های خمیردندان مناسب برای کودکان می پردازیم. استفاده از خمیر دندان برای کودکان از سنین ۲ تا ۲٫۵ سالگی مجاز است. اما باید دقت کنید تا سن ۶ یا ۷ سالگی اجازه نداریم از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنیم و باید خمیردندان های مخصوص کودکان را از داروخانه تهیه نماییم.

در صورت تشخیص دندانپزشک اطفال مجاز هستیم از خمیردندان های حاوی فلوراید برای کودک خود استفاده کنیم. این درحالی است که دندان های کودک دارای پوسیدگی های خیلی پیش رونده باشد و یا جنس دندان های کودک خیلی ضعیف تشخیص داده شود.

مقدار خمیر دندان مصرفی در کودکان

در شروع استفاده از خمیر دندان (در سنین ۲ تا ۲٫۵ سالگی) بهتر است میزان مصرف خمیردندان در کودکان برای هر وعده به اندازه ی یک دانه عدس، باشد. دقت کنید که خمیر دندان را به صورت تکه ای روی مسواک کودک قرار ندهید، بلکه موهای مسواک را به این میزان خمیر دندان آغشته کنید تا ریسک خوردن خمیر دندان و قورت دادن آن را توسط کودک به حداقل برسانیم و نیز بتوانیم از مزایای خمیردندان برای پاک کردن پلاک های میکروبی سطح دندان ها در حد قابل توجهی بهره ببریم.

کاملا پرواضح است که با بالا رفتن سن کودک و افزایش سایز مسواک او، میزان خمیردندان مصرفی نیز بیشتر می شود.

امیدوارم که مطلب مورد قبول واقع شده باشد.